• The/Deconstruct Binarism

Genderbinariteit?

The Construct

Het lijkt een simpel en logisch gegeven: onze samenleving bestaat uit mannen en vrouwen. Twee groepen. Die opdeling begint bij de geboorte, gebaseerd op het biologische geslacht. Het vormt een leidraad voor ieders verdere levensloop, gegenderde sociale verwachtingen en normen. Zowel mannen als vrouwen worden verondersteld te voldoen aan bepaalde ideeën rond kledij, gedrag, interesses, jobs, hobby’s,… De verschillen tussen beide groepen worden vaak uitvergroot.

Deze binariteit is voor heel wat mensen erg beperkend. Sommige mannen herkennen zich meer in wat doorgaans als een ‘vrouwelijke eigenschap’ wordt gezien, of andersom. Voor anderen voelen beide genders comfortabel, en voor nog anderen geen van de twee. Maar binnen het dominante construct van genderbinariteit is weinig ruimte voor variatie. Daarom wil The/Deconstruct Binarism het gesprek opentrekken: gender is niet binair, maar een spectrum waarop, of waarbuiten, iedereen zich vrij kan positioneren.

Deconstruct

Ook al voelt die binariteit evident aan, het is niet altijd en overal zo geweest. Wanneer we verder kijken dan onze huidige samenleving, zien we voorbeelden van compleet andere maatschappelijke genderstructuren. Zo worden in het jodendom zes verschillende genders erkend, hebben de hijra, een derde gender binnen de Indiase cultuur, een belangrijke culturele rol, en was de West-Nigeriaanse Yoruba bevolking in haar pre-koloniale periode zelfs genderloos. Veel van deze diverse tradities werden echter verbannen tijdens koloniale periodes. Westerse, binaire modellen werden een exportproduct en als norm opgelegd.

Deze variatie in genderstructuren stelt de Westerse binaire opdeling en invulling van gender in vraag. Wie valt er uit de boot in een genderbinaire samenleving? Wie daagt deze opdeling uit en wat kunnen we daarvan leren? Wat heeft elk van ons te winnen bij het doorbreken van genderbinariteit? Hoe kunnen we onze samenleving inclusiever maken? The/Deconstruct Binarism onderzoekt en doorbreekt denkbeelden over het binaire lichaam, de binaire genderexpressie en de binaire genderidentiteit.

The/Deconstruct Binarism op Facebook
The/Deconstruct Binarism op Instagram
The/Deconstruct Binarism Brochure

#ByeBinary

De intersekse vlag, die ontworpen is zonder te verwijzen naar de traditionele kleuren voor de geslachten.

 

Het binaire lichaam

Een vaak gehoord argument om het bij slechts twee genders te houden, is dat we als man of vrouw geboren worden. Twee geslachten, en dus twee genders. Maar wat veel mensen niet weten, is dat ook het biologische geslacht niet binair is. Ook dat is een spectrum. Eén op 60 mensen wordt geboren met geslachtskenmerken die niet uitsluitend als mannelijk of vrouwelijk gelabeld kunnen worden. Dit wordt intersekse genoemd. Omdat intersekse lichamen niet passen binnen het binaire model, worden ze gemedicaliseerd en vaak al kort na de geboorte chirurgisch gecorrigeerd tot biologische man of biologische vrouw. Deze ingrepen zijn echter meestal niet nodig, dringend of gewenst. Ze tasten het zelfbeschikkingsrecht van intersekse personen grondig aan.

Ook op andere manieren worden lichamen gedwongen om aan het binaire model te voldoen. Zo worden ‘vrouwelijke idealen’ als kuisheid en bescheidenheid aangewend om vrouwelijke genitale verminking te rechtvaardigen. Maar ook schoonheidsidealen verschillen per gender en hebben een impact op hoe lichamen er verwacht worden uit te zien. Plastische chirurgie wordt bijvoorbeeld bij steeds jongere kinderen uitgevoerd.

De binaire genderidentiteit

Er wordt verondersteld dat mensen zich identificeren met één van de twee dominante genders, en dan nog het liefst overeenkomend met hun biologische geslacht. Dit gaat echter voor heel wat personen niet op. Een genderidentiteit is een heel persoonlijke beleving en hoeft niet bepaald te worden door je geslacht of andere externe factoren. Er zijn dan ook verschillende variaties mogelijk: transgender, non-binair, agender, bigender, fluïde,…

Het binaire model legt stevige beperkingen op in het ontdekken en aanvaarden van de eigen identiteit. Het vraagt dan ook heel wat moed om buiten deze verwachtingen te treden. De sociale omgeving kan een grote rol spelen in het erkennen en vergemakkelijken van deze beleving door bijvoorbeeld een correct gebruik van (non-binaire) voornaamwoorden.

Afbeelding van Annie Hara via Pixabay

De binaire genderexpressie

Je kledij, kapsel, gedrag, manier van praten, tot zelfs je favoriete muziek of drankje, het is allemaal niet neutraal. Schoonheidsidealen en hoe mensen zichzelf in de buitenwereld uitdrukken zijn sterk onderhevig aan de verwachtingen ten opzichte van mannen en vrouwen. Deze gegenderde maatschappelijke normen worden vaak gevolgd zonder daar al teveel bij stil te staan.

Toch zijn er steeds meer jongeren die deze binaire gendernormen doorbreken. Denk maar aan jongens die ook rokjes of oorbellen willen kunnen dragen of meisjes die de tondeuse in hun lange haar zetten. Wie zich zichtbaar afzet tegen de normen rond genderexpressie riskeert geconfronteerd te worden met onbegrip, uitsluiting of geweld. Tegelijk is elke daad van niet-conformeren aan stereotiepe genderexpressies een inspiratie voor anderen: waarom maak jij de keuzes die je maakt? Welke opties zijn er nog?

Geïnspireerd?

Wil ook jij genderbinaire hokjes doorbreken? Hier vind je alvast enkele tips!

  • Stel gegenderde verwachtingen rond mannelijkheid en vrouwelijkheid bij jezelf en anderen in vraag. Maak geen veronderstellingen over iemands voorkeuren of identiteit op basis van hun geslacht.
  • Spreek je uit als een vriend, een familielid of een onbekende een beledigende opmerking maakt.
  • Sta stil bij het gebruik van voornaamwoorden (hij/hem, zij/haar, zij/hen). Vraag anderen welke voornaamwoorden ze gebruiken. Geef zelf aan welke voornaamwoorden jij gebruikt (bv. in je bio op sociale media of je e-mailhandtekening).
  • Neem het beleid van je school of werk onder de loep op vlak van genderbinariteit. Stel de stereotypen in vraag en ga het gesprek aan met directie of leidinggevenden.
  • Volg ons op sociale media. We zetten organisaties, boeken, personen en evenementen in die kijker die je blik op genderbinariteit kunnen verbreden.
  • Steun onze verkoopactie van mondmaskers waarmee we geld inzamelen voor organisaties voor non-binaire personen.
  • Neem deel aan een van onze activiteiten rond dit thema!

The/Deconstruct Binarism breekt met binaire hokjes tijdens een reeks virtuele evenementen:

//Zaterdag 14 november: Binarism voor beginners//

Senne Misplon (woordvoerder Wel Jong Niet Hetero) geeft een inleidende lezing over genderbinariteit en -diversiteit. Ervaringsdeskundigen vullen aan en reflecteren over onze samenleving.

//Woensdag 16 november tot zondag 22 november: XXY//

De Argentijnse film XXY wordt online opengesteld. Deze bekroonde film vertelt het verhaal van een jonge persoon met een intersekse lichaam. Er volgt een nabespreking door Emmanuelle Verhagen (voorzitter intersekse Vlaanderen).

//Woensdag 25 november: On the origin of binarism//

Tijdens dit webinar wordt dieper ingegaan op de oorsprong van het binaire model, hoe het de wereld ging domineren en de implicaties daarvan.

//Donderdag 3 december: beauty standards//

Afsluiten doen we met een interactief gesprek over schoonheidsidealen en genderexpressie.

Meer informatie over deze evenementen is te vinden op de facebookpagina van The/Deconstruct Binarism.

De The/Deconstruct Binarism-campagne kwam mee tot stand dankzij: